شیرفلکه کشویی ( به لاتین GATE VALVE گیت ولو ) ، نوعی از شیرآلات میباشد که با برداشتن یک مانع یا همان دیسک ( DISC ) از مسیر ، عبور سیال را باز یا بسته نماید . شیرفلکه کشویی Gate Valve جهت نصب در خط لوله به فضای بسیار کمی در امتداد لوله نسبت به سایر شیرآلات نیاز دارد و در زمان کامل باز بودن دیسک شیر کشویی ( FULL OPEN ) هیچگونه برخوردی با سیال نخواهد داشت و همین امر موجب عدم افت فشار سیال در زمان باز بودن شیر میگردد.
شکل ظاهری DISC در شیرفلکه کشویی ( همانند تصویر بالا ) دایره ای شکل میباشد تا در زمان بسته بودن کامل لبه های آن در قسمت نشیمنگاه SEAT قرار گیرد و باعث آب بندی گردد .
- کاربرد شیرفلکه کشویی Gate Valve
شیرآلات دروازه ای Gate Valve که به اصطلاح به آنها شیرفلکه کشویی نیز گفته میشود در خطوط لوله ای مورد استفاده قرار میگیرد که نیازی به کنترل جریان سیال نداشته و صرفا باز ( وصل ) یا بسته ( قطع ) بودن جریان سیال نیاز باشد . شیر دروازه ای یا Gate Valve در حالت کامل باز ، کمترین اصطکاک را با سیال ایجاد خواهد کرد و این امر موجب کاهش افت فشار در حالت باز شیر دروازه ای/کشویی میگردد .
نکته : جهت نیاز به کنترل جریان سیال میتوانید از شیرفلکه بشقابی ( Globe Valve ) استفاده نمایید که در مورد آن شیرفلکه نیز شرکت پترو تجهیز کاسپین بصورت مفصل توضیحاتی را ارائه داده است .
شیرهای دروازه ای یا کشویی ( Gate Valve ) درسایزهای ¼ اینج الی 64 اینچ در متریال و کلاس های مختلف موجود میباشد که در سایزهای بالا تنوع بیشتری را نسبت به سایر شیرآلات صنعتی بدلیل سادگی در طراحی و البته قیمت مناسب تر ، دارد . همانطور که پترو تجهیز کاسپین توضیح داده است ، اصطکاک در شیرآلات میتواند مشکل ساز شود . همانطور که دروازه توسط محیط به ریل هدایت کننده خود فشار داده میشود ، کار کردن شیر در فشار بالا سخت تر میشود . شیرآلات کشویی سایز بزرگ گاهی اوقات به یک بای پس مجهز میشوند که توسط یک شیر کوچکتر کنترل میشود تا قابلیت کاهش فشار شیردروازه ای را قبل از راه اندازی داشته باشد .
- ساختار شیر دروازه ای یا کشویی Gate Valve
شیر دروازه ای Gate Valve عموما بصورت عمودی باز یا بسته میشوند که این عمل توسط محرکی که به شفت رزوه ای ( STEM ) نیرو وارد میکند انجام میپذیرد . محرک هایی که در شیرآلات کشویی مورد استفاده قرار میگیرد ساده ترین آن دستی یا Hand Wheel Operated میباشد که معمولا در سایز های حداکثر تا 12 اینچ مورد مصرف قرار میگیرد و در سایز های بالاتر بدلیل اینکه نیاز به فشار بالایی جهت باز یا بسته کردن فلکه از محرک یا عملگرهای موتوری Actuator استفاده میگردد .
دیسک DISC
همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید دیسک یا صفحه قطعه ای است که توسط شفت STEM بصورت عمودی به بالا و پایین حرکت میکند و موجب باز یا بسته شدن مسیر عبوری سیال میگردد ، دیسک DISC در شیرآلات دروازه ای با توجه به نوع سیال ( دمای سیال ، میزان خورندگی سیال و ... ) میتواند از جنس های مختلفی ساخته شود که کاربرد هریک از این متریال ها در جدول زیر توضیح داده شده است . نشیمنگاه Seat در شیر دروازه ای Gate Valve نقش آب بند را دارد و از نشتی سیال از قسمت دور دیسک Disc جلوگیری میکند و این نشیمنگاه متواند از جنس های مختلفی ساخته شود مانند : نشیمنگاه لاستیکی ( NBR/EPDM SEAT ) ، نشیمنگاه تفلون ( PTFE SEAT ) و حتی نشیمنگاه فلزی که اصطلاحا به اینگونه شیرآلات Gate Valve MetaL To Metal Seat نیز گفته میشود .
در شیرآلات کشویی تنها زمانی میتوانیم از Gate Valve بدون نشیمنگاه یا SEAT استفاده کنیم که نشتی جزئی فاقد اهمیت باشد مانند مدارهای گرمایشی یا لوله های فاضلاب .
بونت BONNET
بونت یا درپوش بسته شدن ضد نشتی را برای بدنه شیر فراهم می کنند. شیرهای دروازه ممکن است دارای یک بونت پیچی Screw Bonnet، اتصالی یا Union Bonnet و یا پیچ و مهره ای Bolted Bonnet باشند. Screw Bonnet ساده ترین است که یک مهر و موم بادوام و بدون فشار را ارائه می دهد. Union Bonnet نیز برای کاربردهایی که نیاز به بازرسی و تمیز کردن مکرر دارند مناسب است .همچنین به بدنه Body قدرت بیشتری می دهد. یک نوع بونت برای شیرهای بزرگتر و فشار بالاتر استفاده می شود که Pressure Seal Bonnet نامیده میشود .
Pressure Seal Bonnet
نوع دیگری از ساخت بونت در شیر دروازه ای، Pressure Seal Bonnet است. این ساختار برای شیرهایی برای سرویس فشار بالا، معمولاً بیش از 2250 psi (15 مگاپاسکال) به کار می‌رود. ویژگی منحصر به فرد Pressure Seal Bonnet این است که کاپوت به یک کاپ Cup رو به پایین ختم می شود که در داخل بدنه شیر قرار می گیرد. با افزایش فشار داخلی در سوپاپ، کناره‌های کاپ Cup به بیرون فشار می‌آورند که موجب بهبود آب بندی در بدنه و بونت میشود .
- شیر گیوتینی Knife Gate Valve
برای جامدات پلاستیکی و دوغاب‌های با ویسکوزیته بالا مانند خمیر کاغذ، از یک شیر مخصوص به نام شیر دروازه‌ای چاقویی یا گیوتینی Knife Gate Valve برای برش مواد و متوقف کردن جریان استفاده میشود. دیسک شیر گیوتینی معمولاً گرد نیست و دارای یک لبه چاقو مانند مخروطی در سطح پایینی آن است تا براحتی توانایی برش سیالات خمیری شکل را داشته باشد .
شیرآلات دروازه ای از نظر کانکشن به چندین دسته بندی رزوه ای ، ساکت ، جوشی و فلنجدار در کلاس های کار 150 ، 300 ، 600 ، 800 ، 900 ، 1500، 2500 و ... تقسیم میگردد که هریک از آنها از استاندارد خاصی پیروی میکنند ، شما میتوانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد استاندارد های ابعاد و فنی این شیرآلات از پایین همین صفحه فایل هندبوک جامع شیرآلات صنعتی را که شرکت پترو تجهیز کاسپن در اختیارتان قرار داده است را دانلود نمایید .
جنس بدنه و قطعات داخلی شیر دروازه ای میتواند متفاوت و با توجه به شرایط سیال و محیط تعیین گردد که شرکت پترو تجهیز کاسپین تمامی متریال های موجود شیرآلات دروازه ای Gate Valve را در جدول زیر با توجه به دمای کاری و ... در اختیار شما قرار داده است .