شیر بشقابی یا سماوری ( به لاتین Globe Valve ) ، نوعی شیر است که برای تنظیم جریان در خط لوله استفاده می شود، که از یک پلاگ Plug یا دیسک Disc متحرک و یک نشیمنگاه جهت آب بندی در یک بدنه به طور کلی کروی استفاده می شود . ( جهت تنظیم جریان سیال از شیر توپی Ball Valve نیست استفاده میگردد . )
شیرآلات گلوب به دلیل شکل بدن کروی خود نامگذاری شده‌اند که دو نیمه بدنه توسط یک بافل داخلی از هم جدا شده‌اند. این یک دهانه دارد که یک نشیمنگاه را تشکیل می دهد که می توان یک پلاگ Plug متحرک را روی آن پیچ کرد تا شیر را در حالت بسته یا باز نگهدارد. پلاگ Plug ، دیسک Disc نیز نامیده می شود. در شیرهای گلوب یا بشقابی ، پلاگ به یک پایه متصل می شود که با عمل پیچ و با استفاده از فلکه دستی Handwheel در شیرهای دستی کار می کند. به طور معمول، دریچه های گلوب خودکار از ساقه Stem صاف به جای رزوه استفاده می کنند و توسط یک اکچوئیتور Actuator باز و بسته می شوند.
اگرچه شیرآلات کروی یا بشقابی در گذشته دارای بدنه‌های کروی بودند که نام آن‌ها را به آن‌ها داده بود، بسیاری از دریچه‌های کره‌ای مدرن خیلی شکل کروی ندارند. با این حال، اصطلاح شیر گلوب هنوز اغلب برای شیرهایی استفاده می شود که دارای چنین مکانیزم داخلی هستند. در لوله کشی، شیرهایی با چنین مکانیزمی معمولاً شیرهای توقف نیز نامیده می شوند زیرا دارای محفظه کروی نیستند، اما اصطلاح شیر توقف ممکن است به دریچه هایی اطلاق شود که حتی زمانی که مکانیسم ها یا طرح های دیگری دارند برای توقف جریان استفاده می شوند.
قسمت های داخلی یک شیر گلوب یا سماوری
بدنه اصلی ترین ساختار حاوی فشار شیر است و به راحتی قابل شناسایی است زیرا بیشتر ابعاد شیر را تشکیل می دهد. این شامل تمام قطعات داخلی شیر است که با ماده ای که توسط شیر کنترل می شود در تماس است. بونت Bonnet به بدنه متصل است و سیال، گاز یا دوغاب تحت کنترل را در خود جای می دهد.
شیرهای گلوب معمولاً شیرهای دو راهی ( 2Way Globe Valve) هستند، اگرچه شیرهای 3 Port نیز عمدتاً در پیکربندی جریان مستقیم تولید می شوند. پورت ها دریچه هایی در بدن برای جریان مایعات به داخل یا خارج هستند. این دو پورت ممکن است مستقیماً روی یکدیگر یا در هر جایی از بدنه قرار گیرند، یا با زاویه ای (مانند 90 درجه) جهت گیری شوند. شیرهای گلوب با دریچه هایی در چنین زاویه ای، شیرهای گلوب زاویه ای Angle Globe Valve نامیده می شوند.
شیرهای گلوب عمدتاً برای سیالات خورنده یا با چسبندگی بالا که در دمای اتاق جامد می شوند استفاده می شود. زیرا دریچه های مستقیم طوری طراحی شده اند که لوله خروجی در راستای لوله ورودی باشد و سیال در مورد لوله کشی افقی شانس خوبی برای ماندن در آنجا داشته باشد. در مورد شیرهای زاویه دارAngle Valve ، لوله خروجی به سمت پایین هدایت می شود. این اجازه می دهد تا مایع خارج شود. به نوبه خود، این امر از گرفتگی و/یا خوردگی اجزای شیر در مدت زمان معینی جلوگیری می کند. یک دریچه گلوب همچنین می تواند بدنه ای به شکل "Y" داشته باشد. این اجازه می‌دهد که ساختار شیر در قسمت پایین مستقیم باشد،
Bonnet
بونت یک بسته ضد نشتی برای بدنه شیر فراهم می کند. بخش رزوه‌دار ساقه از سوراخی در بونت عبور میکند. شیرآلات گلوب Globe Valve ممکن است دارای بونت پیچیScrew in Bonnet ، اتصالی Union یا پیچ‌دار Bolted Bonnet باشند. بونت پیچی ساده ترین Bonnet است که آب بندی بادوام و بدون فشار را ارائه می دهد.
پلاگ Plug یا دیسک Disc
مکانیسم بسته شدن شیر شامل پلاگ Plug است که به یک ساقه Stem متصل می شود که با پیچاندن استم ، پلاگ به بالا یا پایین برای تنظیم جریان حرکت می میکند .
شیر گلوب ساقه بلند Long Stem Globe Valve
استم Stem به عنوان یک اتصال دهنده از عملگر Actuator به داخل شیر عمل می کند و این نیروی تحریک را منتقل می کند. ساقه ها یا برای دریچه های کنترل شده با عملگر برقی هستند یا برای شیرآلات دستی رزوه ای هستند. استم صاف با متریال پکینگ احاطه شده اند تا از نشت مواد از شیر جلوگیری شود. این پکینگ Packing یک ماده پوشیدنی است و در طول تعمیر و نگهداری باید تعویض شود. با یک استم صاف، انتهای آن رزوه می شود تا امکان اتصال به پلاگ و عملگر را فراهم کند. ساقه یا Stem نه تنها باید مقدار زیادی نیروی فشاری را در حین بسته شدن شیر تحمل کند، بلکه در حین بسته شدن شیر نیز باید مقاومت کششی بالایی داشته باشد.
منبع : en.wikipedia.org